Groom of the Stool

groom-of-the-stool

In History of the World (part 1) van Mel Brooks loopt in het gedeelte dat zich afspeelt rond koning Louis XVI tussen de bepoederde en bepruikte adel een man met een emmer rond: le garçon de pisse (piss boy). Terwijl de heren met elkaar keuvelen roepen ze achteloos of knippen met hun vingers opdat de garçon de pisse de emmer bijhoudt zodat zij zich kunnen verlichten.

Hoe lachwekkend dat ook lijkt, er was aan het Engelse hof van de zestiende tot de achttiende eeuw een vergelijkbare functie: Groom of the Stool. Deze ‘knecht’ ging met de koning mee naar de plee. Wij zouden heel erg werkloos moeten zijn om zo’n functie te aanvaarden. Maar destijds was het een functie met aanzien. De knecht werd daarom gekozen uit adellijke kringen rond het Engelse koningshuis. Terwijl de koning zijn behoefte deed op een (vaak met fluweel en linten) beklede wc liet hij zich door de Groom op de hoogte brengen van de laatste nieuwtjes, vertellen of er wellicht gerommel was rond zijn persoon, vroeg om raad, luisterde naar de persoonlijke zorgen van de Groom en bood hulp.

Roddelen
Niet alleen begeleide de Groom de koning tijdens zijn dagelijkse wc bezoeken, hij regelde al diens persoonlijke zaken en zorgde dat de financiën op orde waren. Hij werd bovendien gevreesd door de andere leden van het hof. Omdat de koning zoveel zaken met hem besprak was hij goed op de hoogte van ieders wel en wee en kon dat op kwade momenten tegen hen kunnen gebruiken. Het zou een geweldige aflevering van Blackadder geweest kunnen zijn.

Na de achttiende eeuw raakte de functie langzamerhand uit de mode, grotendeels door veranderende normen over privacy. Tot die tijd had de koning een wc in zijn privé vertrekken, maar niet in een afgeschermde ruimte. Zowel aan het Engelse als Franse hof was het gebruikelijk dat de koning (of koningin) van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat omringd werd met zwermen personeel. Toen de wc een afgesloten ruimte werd verdween de Groom. Dat dit wellicht ook iets met geuren te maken heeft gehad is niet geheel onvoorstelbaar.

Luis Bunuel moet dit voor ogen hebben gehad voor de scènes waarin men gezamenlijk naar de wc gaat in La fantôme de la liberté (maar wel afzonderlijk eet, want samen eten is echt walgelijk). Of zo’n functie ooit terug komt met het huidige formaat wc is niet heel waarschijnlijk. Maar wie weet komt er ooit een nouveau riche die een enorme wc laat bouwen en dan een advertentie op het Internet zet voor een gezelschapsheer of –dame om, tegen een aanzienlijke vergoeding, mee te roddelen op de plee.

Rebecca

rebecca[at]aichaqandisha.nl