Recensie: Kamila. Het verhaal van mijn moeder

kamilatekst

Iedere keer als Hanan Al Shaykh een nieuw boek had geschreven, vroeg haar moeder Kamila wanneer ze eens haar levensverhaal zou opschrijven. Maar dat zag Al Shaykh niet zitten. Ze dacht al genoeg over haar te weten; Kamila was het grootste gedeelte van Al Shaykhs jeugd afwezig geweest. Na jaren aandringen is de Libanese schrijfster toch gezwicht en heeft ze de prachtige geschiedenis van haar moeder opgeschreven in: Kamila. Het verhaal van mijn moeder.

Dat begint in 1932, op het platteland in Libanon, waar Kamila met haar broer en moeder woont. Haar vader heeft hen verlaten voor een andere vrouw, waardoor er amper geld is voor het gezin. Kamila’s moeder besluit ze daarom mee te nemen naar Beirut, waar de kinderen uit haar eerdere huwelijk wonen. Kamila is dan negen jaar.

Uithuwelijking
Niet lang daarna overlijdt Kamila’s halfzus. Ze laat drie kinderen en haar man achter. Zonder dat Kamila het weet, wordt ze op elfjarige leeftijd uitgehuwelijkt aan de achttien jaar oudere weduwnaar van haar halfzus, om voor de kinderen te kunnen zorgen.

Nog voordat ze daarachter komt, ontmoet ze Mohammed, op wie ze enorm verliefd wordt. Helaas blijkt dan al snel dat ze beloofd is aan haar zwager. Kamila weigert dat te accepteren en probeert allerlei uitvluchten te bedenken voor haar gearrangeerde huwelijk: ze rekt tijd en probeert zelfs haar aanstaande te vergiftigen, door steeds wat meer zout in zijn eten te doen. Omdat ze de slakken die ze rondom het huis vindt met zout bestrijdt, denkt ze dat het giftig is.

Buitenechtelijke verhouding
Al haar pogingen zijn tevergeefs, want ze moet alsnog met hem trouwen. Ze ziet Mohammed pas twee jaar na de geboorte van haar eerste dochter weer. Hun gevoelens voor elkaar zijn niet veranderd en zo begint een jarenlange verhouding. Kamila verzint allerlei smoesjes om maar zo vaak mogelijk bij hem te zijn. Ze weigert zich op te stellen als een goede echtgenote voor haar man en zet de relatie steeds op scherp.

Het verhaal laat op de achtergrond ook sterk het veranderende Libanon en Beirut zien, die beginnen te moderniseren. Hierdoor krijg je als lezer niet alleen het verhaal van Kamila mee, maar ook dat van haar land en stad door haar ogen.

Ontroerende geschiedenis
Kamila. Het verhaal van mijn moeder is de ontroerende geschiedenis van een jonge vrouw die ondanks de strikte maatschappij om haar heen voor de liefde kiest. Die voor zichzelf kiest, in een tijd dat dit als ongepast werd gezien. Het is het verhaal van een vrouw die gealfabetiseerd wordt door haar liefde, een man die haar neemt zoals ze is en die dus ook wars van conventies was. Hij bleef van haar houden, ondanks dat ze getrouwd was.

Het verhaal bevat de herkenbaarheid van zoveel: de vrouw die in de steek wordt gelaten door haar man en er alleen voor komt te staan, de moeder die verscheurd wordt tussen haar verliefdheid en de liefde voor haar kinderen, de kinderen die er niks van snappen dat hun moeder weg is, de schaamte voor de armoede en het analfabetisme, het verlies van de liefde en uiteindelijk de terugkeer naar haar huis als ze begraven wordt. Naar haar oude thuis waar het allemaal begon.

Majda

majda[at]aichaqandisha.nl