Ik had een fragment gezien uit de documentaire ‘Sylvana, demon or diva‘, waarin Sylvana Simons op straat staat voor een fotosessie, samen met Jazie Veldhuyzen, tweede op de lijst van haar partij BIJ1 voor de Amsterdamse gemeenteraadsverkiezingen. Iemand buiten beeld roept “kankerneger” naar haar. Ze reageert er nauwelijks op. Als de cameraman haar belager wil filmen, wordt hij door hem bedreigd.
Ik zag daardoor een beetje op tegen de rest van de docu, die gisteren in een nagenoeg vol Carré haar première beleefde. Ik vreesde anderhalf uur van dit soort grimmige taferelen, want iedereen die het nieuws een beetje volgt, weet wat Simons de afgelopen jaren voor haar kiezen heeft gekregen. Ze is waarschijnlijk de meest gehate vrouw van Nederland.
De docu begint inderdaad grimmig. Simons’ optreden in De Wereld Draait Door, waarin ze Martin Simek vraagt waarom hij zwarte vluchtelingen als “zwartjes” aanduidt, gevolgd door een stukje uit de videoclip van het lied ‘Oh Sylvana‘ van Rob van Daal: “O, Sylvana, waarom pak jij je koffers niet, o, Sylvana wat ben je toch een zielepiet”. Vervolgens een gemonteerde foto van een opgeknoopte Simons.
Bam.
Sylvana, Demon or Diva gaat over een vrouw die tot een paar jaar geleden een comfortabel leven leidde en die alles opgegeven heeft om te strijden voor rechtvaardigheid. Ze staat nagenoeg in haar eentje tegenover een enorme overmacht: de massamedia, die zich allemaal extreem vijandig opstellen; de racistische trollen die haar doodwensen op de sociale media en in haar mailbox, de mensen die haar op straat uitschelden maar ook de vertegenwoordigers van het Redelijke Midden, die haar vertellen dat ze de mensen voor de schenen schopt met het woord “racisme”.
Menselijke barrière
Intens is de scène waarin een leger van journalisten haar huis belegeren, dorstend naar haar bloed vanwege aan akkefietje met het c.v. van één van de BIJ1-kandidaten, met Tom Staal van GeenStijl als de meest valse van het hele stel.
Gelukkig heeft ze ook bondgenoten. Haar partijgenoten, met de indrukwekkende Anja Meulenbelt als menselijke barrière tussen haar en haar belagers, de mensen die haar aanspreken op straat, in de taxi, op de markt, en beloven op haar te stemmen, twee witte jongens die haar verlegen vragen of ze met hen op de foto wil.
En hoewel ze af en toe dreigt te bezwijken onder de onmenselijke druk, weigert Simons slachtoffer te zijn. Ze slaat terug, en hard ook. Ze wast een journalist de oren, een ietwat droevig type met een hulpeloos hondengezicht dat koppig weigert te begrijpen wat intersectionaliteit is. Het publiek in de zaal bulderde van het lachen bij die scène. Verderop in de docu leest ze op felle toon een whitesplainende D66’er de les en na een verkiezingsdebat aan de UvA veegt ze een bijdehandte student zo ongenadig de mantel uit dat je bijna medelijden met hem zou krijgen. Als-ie niet zo’n zelfgenoegzame eikel was.
Eenpersoonsrevolutie
Tegen het einde van de documentaire krijgt een verslaggever van AT5 een pittig college journalistiek van haar. De man bedrijft journalistiek door een reeks verwijten op Simons af te sturen en trekt de microfoon voor haar gezicht weg als haar antwoord hem niet bevalt, maar dat laat ze niet gebeuren. Terwijl hij zijn boeltje alweer aan het inpakken is en naar huis wil, is ze nog bezig hem de volle laag te geven. Hij ondergaat zijn straf gelaten.
Uiteindelijk valt er veel te lachen om Sylvana, demon or diva. Je zou het een tragikomedie kunnen noemen, een ode aan de menselijke veerkracht, aan doorzettingsvermogen en opofferingsgezindheid.
Een ode aan één van de sterkste vrouwen die ikzelf ooit heb ontmoet. Een eenpersoonsrevolutie noemt Hassnae haar. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat mensen, die deze docu hebben gezien, geen bewondering voor Simons zullen hebben, zelfs als ze het niet met haar eens zijn.
‘Sylvana, demon of diva’ wordt woensdag 21 november uitgezonden op NPO2 om 20:25.
info[at]aichaqandisha.nl