Het was een doordeweekse avond vier jaar geleden toen Peter me vertelde dat hij een harde grap had getweet over PVV’ers. Ik hoorde de grap aan, vond hem erg hard, lachte erom zoals je dat wel vaker doet als een grap incorrect is met zo’n langgerekte oooooohh, en ging nietsvermoedend de avond in.
Twee dagen later brak de mediahel los. Nepjournalisten met een track record aan leugenverhalen die al langer op Peter aasden zagen hun kans schoon en openden de media-aanval door de tweet uit de context te rukken en hem ervan te beschuldigen dat hij opriep PVV’ers dood te schieten. Zijn werkgever werd erbij gehaald. Vuige artikelen verschenen in kranten. Ontelbare bedreigingen stroomden binnen.
Monsterlijke vrouwenhater
Hier moest ik aan denken toen ik dit deprimerende artikel las over de massale klopjacht op professor Tim Hunt eerder dit jaar. Je weet het misschien nog: Hunt maakte tijdens een toespraak een onschuldig grapje over vrouwen in de academische wereld (ze gaan huilen na kritiek en worden verliefd op je) en binnen twee dagen was de carrière van de Nobelprijs winnaar voorbij: alle media blaten elkaar meteen na, hij moest opstappen bij zijn universiteit en werd als een paria behandeld door de media die van hem een monsterlijke vrouwenhater maakten.
De auteur van het artikel, Jonathan Foreman, reconstrueert zeer gedetailleerd hoe de media aan de haal gingen met de uit de context gerukte uitspraken van de professor die de wereld in waren getwitterd door de Britse wetenschapsjournalist Connie St. Louis. Louise Mensch, auteur en voormalig parlementslid, ging op onderzoek uit en ontdekte dat St. Louis de feiten flink had verkracht om Hunt publiekelijk ten val ten brengen en zo een punt over feminisme te maken. Dat Hunt daarbij onterecht geslachtofferd werd, deerde haar niet; Hunt had namelijk in zijn toespraak namelijk het belang en de waarde van vrouwen voor de wetenschap juist benadrukt.
Verlammende eenzaamheid
Lees het stuk. Het is iedere keer weer ijzingwekkend om te zien hoe mensen die voor journalist doorgaan hun podia misbruiken om persoonlijke rekeningen te vereffenen. Ik heb het zelf een aantal keer mee moeten maken hoe de verstikkende deken van groepsdynamiek en virtuele bloeddorst alle levenszin uit je zuigt en je zielsalleen achterlaat tegenover een vijandig en oppermachtig amorf en gezichtsloos blok dat uit is op je vernietiging.
Het is vooral de eenzaamheid die verlammend werkt. Het gevoel dat je er alleen voor staat terwijl een aanzwellende groep hard brullend op je in staat te beuken. En dan dienen de praktische vragen zich aan: wat als je je werk verliest, hoe moet je dan verder? Hoe kom je ooit nog aan een baan met google als openbare begraafplaats voor je reputatie. Op straat heb je het gevoel dat iedereen weet wie je bent en je nastaart.
Maar dat is gelukkig het enige voordeel van de hel die sociale media kunnen zijn: het speelt zich goeddeels af in de virtuele bubbel, op straat hervind je juist de anonimiteit en kun je weer ademhalen.
Opportunistische overwegingen
Maar het blijft confronterend en obsceen dat mensen van wie je niet eens wist dat ze op de hoogte waren van je bestaan, zo giftig bezig zijn met je. Een lulletje dat denkt je met valse beschuldigingen klem te zetten of een heks die aan de haal gaat met uit de context gerukte oude uitspraken. Allemaal met maar één doel: je ondergang.
Je vrienden, voor wie je door het vuur ging, zwijgen als tonglozen en de enige troost is de onverwachte steun van mensen die je te hulp schieten uit oprechte verontwaardiging. Mensen die niet bezig zijn met hun eigen carrière en opportunistische overwegingen.
Iemand twitterde dit artikel en zei erbij dat de Tim Hunt zaak gedoceerd moet worden aan elke opleiding journalistiek. Ik vind dat hopeloos naïef. Het zijn (zelfbenoemde) journalisten die deze heksenjachten op gang zetten. Het zijn journalisten met ego’s zo groot als het Himalayagebergte die genoegdoening halen uit het schaden van anderen. Het zijn journalisten die serieus denken dat ze de nieuwe Bob Woodward zijn als ze mensen besmeuren en zo ten val brengen.
Onvermurwbare principiële houding
En weet je wat nog het ergste is, met of zonder context was de opmerking van Tim Hunt helemaal niet zo kwalijk. Kom zeg, zijn mensen nou werkelijk zo overgevoelig dat ze van de leg raken door een terloopse grap die verder geen consequenties heeft? Raakt het hen zo diep in de ziel of voelen mensen zich gewoon lekker verheven als ze zich overgeven aan de volkse, hypocriete verontwaardiging ten koste van anderen?
Dit soort schandelijke acties voorkom je alleen met een ruggengraat en een onvermurwbare principiële houding. Instellingen, en zeker academische, horen niet toe te geven aan semi-alfabete hordes die zich opwerpen als personeelsmanagers bij iedere onwelvallige mening, zeker niet zonder hoor en wederhoor. Samenlevingen worden heus niet in de kern geschaad door grapjes, hoe hard of vals ze ook mogen zijn. Grapjes zijn goed. Harde grappen zijn nog beter.
hassnae[at]aichaqandisha.nl