Mr. Darcy meets Eline Vere – Expositie romantische mode in het Gemeentemuseum Den Haag
foto: Mr. Darcy meets Eline Vere: romantische mode – Madelief Hohé en Ileen Montijn. Waanders, 252 p
Een romantische ziel
Hoewel ik met beide voeten ferm in de 21ste eeuw sta, ben en blijf ik een romantische kreeft die zich sinds haar puberteit zo nu en dan graag onderdompelt in de literatuur van de negentiende en vroege twintigste eeuw. Van Alexandre Dumas en Gustav Flaubert tot Jane Austen en de gezusters Brontë en van Louis Couperus tot Marcellus Emants.
Ritselende zijde en gewaagde decolletés
De literatuur uit deze periode boeit mij niet alleen vanwege de gepassioneerde – vaak verboden- liefdes, en om de beelden die ze oproept van ritselende zijde, deinende boezems in gewaagde decolletés en in het licht van kroonluchters fonkelende juwelen, maar ook omdat ze vaak een aanklacht is tegen sociale onrechtvaardigheid, armoede en de ongelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen, zoals bijvoorbeeld zo prachtig beschreven door onder meer Charlotte Brontë. De romans zijn zo beeldend geschreven dat ik me onverbiddelijk laat meeslepen in de bewuste wereld, iedere keer weer. Het verbaast mij dan ook helemaal niet dat er zoveel van zijn verfilmd, sommige zelfs meer dan eens.
Mr. Darcy meets Eline Vere
Met de titel Mr. Darcy meets Eline Vere geeft het Gemeentemuseum op slimme manier weer welke periode de kostuumexpositie van 2014 (een jaarlijks terugkerend herfstevenement) bestrijkt: het eerste decennium van de 19de eeuw tot 1914, toen de mode een paar jaar om begrijpelijke redenen is blijven stilstaan.
De meeste lezers zullen weten dat Mr. Darcy de – aanvankelijk ernstig verkeerd beoordeelde – held is uit Jane Austens roman Pride and Prejudice, uit 1813, en Eline Vere, uit 1889, de tragische heldin uit het gelijknamige boek van Louis Couperus.
De wildste dromen
De meeste kostuums zijn origineel, maar voor de vele vrouwen die verliefd werden op en de wildste dromen kregen van Mr. Darcy uit de BBC serie Pride and Prejudice uit 1995, met Colin Firth in de rol van deze landedelman, start de expositie met de kostuums die werden gedragen op het voor de kenners befaamde Netherfield Ball. De expositie wordt vervolgens chronologisch vervolgd met originele kostuums uit de Empire periode, de Victoriaanse tijd en het Fin de siècle, om te eindigen met het topstuk (ofschoon een prop): het als wetshirt bekend staande witte overhemd van Mr. Darcy uit de BBC serie, inclusief breeches en rijlaarzen.
Een feestje
Tijdens haar boeiende inleiding merkte Madelief Hohé, conservator mode en kostuums van het Gemeentemuseum, op dat ‘ze er een feestje van hebben gemaakt’. En dat klopt als een bus. Wat een weelde aan chique dagjurken, zijden avondjurken, rijk geborduurde baljurken, buitenkleding, accessoires en lingerie! Te veel om op te noemen.
De ontwikkeling van de mode uit deze periode – een van grote maatschappelijke en economische veranderingen – wordt als een wervelende show gepresenteerd, met overzichtelijke achtergrondinformatie in woord en beeld op sfeervol gedecoreerde wanden. Een hele dag dwalen door de zalen is wat mij betreft niet genoeg.
Kwetsbare stoffen
Vanzelfsprekend kreeg ik een hevige aanvechting om al die prachtige kleurrijke (changeant)zijden, (chantilly)kanten, wollen en kasjmierstoffen aan te raken, ze te voelen. Niets fijners dan dat, toch? Maar helaas, dat is uiteraard ten strengste verboden. Het feit dat er maar een keer per jaar een kostuumexpositie wordt gehouden, heeft juist ook te maken met de kwetsbaarheid van de kleding. Niet alleen aanraking zou de stoffen schade toebrengen, maar ook een te lange blootstelling aan licht. Het blijft dus uitsluitend een feest voor het oog.
In ieder geval geeft de expositie, ook zonder de stof van de kostuums te voelen, tevens een heel aardig inzicht in hoe de vrouw zich niet alleen, letterlijk, uit haar keurslijf heeft bevrijd, maar ook uit haar japonnen van meters en meters loodzware stof die ze dagelijks moest meetorsen.
Interessant nevenaspect van de expositie ten slotte: diverse contemporaine ontwerpen laten zien hoe couturiers als Jan Taminiau en Jean-Paul Gautier zich laten inspireren door kleding uit lang vervlogen tijden.
Rijk geïllustreerde catalogus
De expo gaat vergezeld van een rijk geïllustreerde catalogus, waarin een schat aan historische informatie over vorm en silhouet, kleuren en materialen, gezondheid en hygiëne, etiquette en status en de modewereld zelf. Een en ander omlijst met tal van anekdotes en citaten. De catalogus is in de museumwinkel te koop voor slechts 22,50 euro.
foto: Mr. Darcy meets Eline Vere: romantische mode – Madelief Hohé en Ileen Montijn. Waanders, 252 p
De expositie is te bezoeken vanaf zaterdag 11 oktober 2014 tot en met 22 maart 2015 in Het Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41, Den Haag.
Gaat dat zien!
Copyright 2014, Renée Olsthoorn