Godwin

Begin jaren 70, ik was toen 11 of 12 jaar oud, werd ik voor het eerst geconfronteerd met vreemdelingenhaat. Ik vond in de brievenbus een folder van Joop Glimmerveen vol geraaskal over Turken. Ontsteld lazen mijn moeder en ik het door. Glimmerveen bleef een marginale figuur in de Haagse regio. Hij had griezelige ideeën maar kreeg destijds weinig voet aan de grond. Tien jaar later bij de opkomst van Hans Janmaat was dat anders. Janmaat kwam in de 2e Kamer, iets waartegen wij protesteerden. Ik zal nooit de grote Surinaamse vrouw vergeten die haar arm om mij heen had geslagen. Samen schreeuwend op het Binnenhof. Zij met een stem als een misthoorn. Er heerste een gevoel van solidariteit. Iets dat ik nu heel erg mis.

Politiek correcte sukkels
Dat ik, nadat Janmaat van het politieke toneel was verdwenen, behoorlijk naïef ben geweest geef ik grif toe. Ik dacht namelijk dat het voorbij was. Dat er misschien af en toe nog een rechts-extremistische imbeciel een gore boer zou laten. En dat het daar dan bij zou blijven.

Je knippert even met je ogen en alles is anders. Het uitsluiten van bevolkingsgroepen is salonfähig geworden. Eufemistisch wordt dat ‘benoemen’ genoemd. Wie niet ‘benoemt’ is een politiek correcte sukkel, een Gutmensch, een ontkenner. Ik zou het willen omdraaien: de benoemers zijn de politiek correcte sukkels. Het zijn gore fascisten maar wensen niet zo genoemd worden. Het zijn onbenullen die als het ze te heet onder de voeten wordt de Godwin-kaart trekken om iedere vergelijking met de vorige eeuw in de kiem te smoren. Over ontkennen gesproken…

Zondebok
In haar memoires (Dierbare Wereld) beschrijft Henriette van Eyk hoe haar vrienden in de jaren 30 waarschuwden tegen de gevaren van nazi-Duitsland. Veel mensen haalden daar destijds hun schouders over op. Het zou zo’n vaart niet lopen. Of er werd gezegd: ‘Ja, maar jullie zijn communisten’. Veel van haar vrienden waren niet eens communist. Ik las dit toen ik een jaar of 14 was en sprak erover met mijn moeder. ‘Ja, zo ging het’ zei ze, ‘Mensen sloten liever hun ogen’. En zo gaat het nu weer.

De geschiedenis herhaalt zich voor mijn ogen met een andere zondebok. Iedere moslim (en überhaupt iedereen die maar uit een Islamitisch land afkomstig is) wordt persoonlijk verantwoordelijk gehouden voor de wandaden van een groep doorgedraaide idioten. Of gezien als de personificatie van die gekken. Het zou hetzelfde zijn om iedere katholiek te zien als een kinderverkrachter. Daarin wordt echter om nuancering van ons gevraagd.

Politieke onrust
De verhalen waar ik alleen maar over las en die ik kende van mijn ouders herhalen zich. Want ook nu weer proberen we mensen die vluchten voor geweld en onderdrukking buiten de deur te houden. Zoals in de jaren 30 geprobeerd werd Joden, zigeuners, kunstenaars en intellectuelen die het naziregime wilden ontvluchtten buiten de deur te houden.

Hoe je het ook wendt of keert: er is een parallel te trekken tussen de jaren 30 van de vorige eeuw en nu. Er is grote politieke onrust, een economische crisis. En er moet en zal een schuldige aangewezen worden. Iedereen die nu ‘Godwin!’ roept wenst niets van de geschiedenis te leren.

Levensgevaarlijke beweging
Ik weet niet of ik erbij wil zijn als we ons straks allemaal, net als na de Tweede Wereldoorlog, verbijsterd afvragen hoe we dit hebben kunnen laten gebeuren. Het recente betoog van PVV’er de Graaf geeft duidelijk aan dat de PVV geen clubje in de marge is dat doodgezwegen moet worden. Het is een levensgevaarlijke beweging die steeds een stap verder gaat in hun apologie van de haat.

Ik begin steeds cynischer te worden en dat wil ik niet. Omdat ik weet dat het goede ook bestaat. Als dat niet zou bestaan was mijn vader, net als de rest van zijn familie, alleen een naam geweest op een gedenkplaat in Sobibor.

rebecca[at]aichaqandisha.nl