De eerste keer dat ik de film Chi to hone opzette, was ik er na tien minuten al klaar mee vanwege een verkrachtingsscène. Dat heb ik niet bij elke film waar een verkrachting in zit, maar deze is heel afstandelijk gefilmd en duurt ook lang. Ik kreeg er een heel naar gevoel bij.
Ik dacht erover na en realiseerde me dat een verkrachting in een Amerikaanse film altijd op een heel meeslepende manier wordt gefilmd, waarbij door middel van close-ups en montage de emoties van de kijker worden bespeeld. Bij de verkrachting, ik moet zeggen de eerste verkrachting in Chi to hone, want er volgen er meer, moet de kijker zelf maar bepalen wat-ie ervan vindt. Het is een kale registratie door een camera die geen moment van positie verandert en dat maakt het zo moeilijk om naar te kijken.
Botten en bloed
Dat is vaker zo met geweld in Japanse films. Het is zelden spannend maar altijd naar. Het is wat het is, een kerel die een andere kerel de vernieling in helpt, of een vrouw. Niet Bruce Willis die er wat gerechtigheid inklopt met een welgemikte vuistslag, of Batman die behendig een boef van zich afslaat, Geena Davis die op het laatste moment door Susan Sarandon wordt gered, die de verkrachter zijn verdiende loon geeft.
Nee, die vrouw wordt gewoon verkracht en de hele rest van de film zitten we met de dader opgescheept, die zijn hele omgeving terroriseert zonder ooit te worden gestraft.
Chi to hone betekent ‘botten en bloed’ en de hoofdrol wordt gespeeld door Takeshi Kitano, die in de jaren negentig ook buiten Japan een cultstatus verwierf met zijn existentialistische hard-boiled misdaadfilms. Bullebakken spelen kan Kitano als geen ander en Chi to hone is wat dat betreft zijn magnum opus, want hij haalt alles uit de kast.
The Godfather
Vanwege de titel verwachtte ik een boksfilm, maar Chi to hone is een sociaal drama, je zou het ook een familie-epos kunnen noemen. Ik moest vaak aan The Godfather denken, maar dan een poor man’s Godfather.
Kitano speelt een Koreaan, Shunpei Kim, die in de jaren twintig per boot in Japan aankomt, Osaka, om precies te zijn. Daar ontpopt hij zich als de tirannieke heerser van de immigrantenbuurt, eerst als eigenaar van een viskoekfabriek, daarna als woekeraar. Hij terroriseert zijn personeel, dat hij uitbuit en mishandelt, hij terroriseert zijn kinderen, allemaal voortgekomen uit verkrachtingen van verschillende vrouwen. Hij bedreigt de mensen die geld van hem lenen, drijft er één tot zelfmoord, een ander levert hij uit aan de Yakuza, de Japanse mafia.
Opgesloten in eigen getto
Nooit grijpen de autoriteiten in. Zijn volwassen zoons hebben de moed noch de fysieke kracht om hem te bedwingen. Hij slaat ze in elkaar. Zijn dochter trouwt met een man van wie ze niet houdt, om maar van haar vader af te zijn. De echtgenoot is net zo’n bruut, uiteraard, maar laffer en achterbakser. Uiteindelijk pleegt ook zij zelfmoord.
De film duurt tweeënhalf uur, het verhaal strekt zich uit over zestig jaar, van de jaren twintig tot de jaren tachtig, maar speelt zich wel steeds af in dezelfde migrantenwijk in Osaka. Die keuze wordt in deze bespreking mooi geanalyseerd, dus dat ga ik hier niet nog een keer doen. Het trof me wel dat immigranten eigenlijk altijd en overal in hetzelfde schuitje zitten, opgesloten in hun eigen getto waar ze overgeleverd zijn aan de roofdieren in hun eigen kring.
Maar wat de kijker in die film zuigt, ondanks het rauwe, kale geweld en die constante uitzichtloze terreur van de hoofdpersoon, is de intensiteit van Kitano. De energie, zijn charisma. Zijn personage is niet honderd procent slecht. Hij heeft een zachte kant, zorgt – op zijn manier – voor een ongeneeslijk zieke vrouw en het laffe opportunisme van de mensen om hem heen maakt hem een beetje minder weerzinwekkend. Eigenlijk verdienen ze hem wel. Hij is een duivel die hen straft voor hun gebrek aan karakter, hun hebberigheid, hun egoïsme.
Deprimerende uitzichtloosheid
Er is wel wat aan te merken op Chi to hone. De vrouwelijke personages komen nooit uit de verf. Ze dienen vrijwel allemaal uitsluitend als slachtoffer. Dat is jammer, want daar had wel meer in gezeten. Ook wordt er nogal veel van de kijker gevraagd. Tweeënhalf uur deprimerende uitzichtloosheid is niet goed voor je geestelijke gesteldheid.
Maar uiteindelijk is dit wel een mooie en belangrijke film, met misschien wel de beste rol die Kitano tot nog toe heeft gespeeld.
info[at]aichaqandisha.nl