Gelauwerd schrijver en regisseur Philippe Claudel, bekend van Il y a longtemps que je t’aime en Avant l’hiver gooit de boeg om met zijn nieuwste film Une Enfance. We spraken met Claudel die naast de regie ook het verhaal schreef dat zich afspeelt in zijn geboorteplaats Dombasle-sur-Meurthe waar hij nog altijd woont.
“Ieder onderwerp dicteert een stijl. Ik begin eerst met een verhaal en denk daarna na over hoe ik het vorm wil geven en bij deze film wilde ik het zo realistisch mogelijk houden en niet met grote acteurs werken. Het is een deels autobiografische film. Niet op persoonlijk vlak, ik had gelukkig liefdevolle ouders, maar toen ik opgroeide kwam ik dagelijks kleine Jimmys tegen. Het decor van de film is ook heel persoonlijk, alle plekken die je in de film ziet zijn verbonden met mijn jeugd. Het moest zo geloofwaardig mogelijk overkomen.”
Het is juist door de rauw-realistische documentairestijl waarin de film is geschoten dat het zware leven van de jonge Jimmy die voor zijn jongere broertje moet zorgen, omdat hun moeder er niet toe in staat is en hun stiefvader ze liever kwijt is, nog harder aankomt.
“De film is wel zwaar, ja. Maar ik hoop dat mensen ook de lichtpunten zien. Het gaat om een jongetje dat verschillende vormen van geweld meemaakt: verbaal, emotioneel en soms zelfs fysiek geweld. Maar hij blijft sterk, als een kleine soldaat blijft hij overeind en ondergaat alles. Daarom zeg ik zwaar, omdat er hoop is, zelfs iets van een opening of belofte aan het eind. Er is bovendien veel liefde in de film. Tussen de twee broers, de liefde van de moeder naar de twee broers ook al wordt die raar geuit, de liefde van de oma en het vriendinnetje op school.”
Gevoel van afwijzing
‘Une Enfance’ schildert een beeld van een Franse sociale klasse die zich vaak genegeerd voelt door de overheid en waar een partij als het Front National op inspeelt.
Het probleem in Frankrijk is dat de intellectuele en de politieke elite alleen in Parijs leven en geen idee hebben van het leven van mensen daarbuiten en buiten hun sociale klasse. Dus ja, zulke mensen worden genegeerd. En dat leidt tot een gevoel van afwijzing, en woede. Het Front Nationaal teert daarop, juist omdat een deel van links en rechts die mensen totaal negeren. Veel mensen zich volledig miskend. Dat zie je in de film terug bij Duke, de stiefvader die zich uitgebuit voelt door het systeem en weigert te werken. Tegelijk doet hij echter niks om zijn situatie te verbeteren.
Echte professionals
De twee sterren van de film zijn de jonge acteurs, Alexi Mathieu die de rol van Jimmy speelt en de schattige Jules Gauzélin die het kleine, aanhankelijke broertje speelt dat je zo zou willen adopteren.
“Het was heel makkelijk met de twee kinderen te werken, we boften met hen. We hebben van tevoren heel veel geoefend zodat ze zich leerden concentreren en we hebben ook getraind op het spelen, zonder met de scènes bezig te zijn. Zo heb ik bijvoorbeeld met Jimmy geoefend op de verschillende manieren waarop je fietst: als je vrolijk bent, piekert of in gedachten bent. De twee jongens waren heel erg goed, toegewijd en als echte professionals.”
Anders dan de film doet vermoeden, werd er weinig geïmproviseerd.
“Ik hou niet van improvisaties. Het heeft namelijk invloed op het tempo en het ritme van een film. Bovendien is het niet praktisch, want als je improviseert, weet je ook niet hoe lang een scène zal duren. In de film zitten uiteindelijk wel twee scènes die een beetje geïmproviseerd zijn.”
Karikatuur
Meteen bij de eerste scène wordt duidelijk dat ‘Une Enfance’ geen lichte kost is. Het rauw gefilmde realisme deprimeert aanvankelijk, maar gaandeweg kruipt de film onder je huid en ontroert die. De film is dan ook goed ontvangen door het publiek. Enkele critici hadden er wat moeite mee.
“Het merendeel van de recensies was positief, maar sommige media haten mijn werk nu eenmaal. Ze verweten me dat ik een karikatuur had gemaakt van de mensen. Ze hebben echt geen flauw benul. Alle personages zijn gebaseerd op echte mensen. Ik zie die mensen elke dag. Ik observeer hen. Na afloop van een debatavond kwam er een maatschappelijk werker naar me toe die me vertelde dat hij dagelijks werkt met mensen zoals in de film. Maar weet je, ze hebben gewoon een hekel aan mijn werk en dat zal niet veranderen. Je moet er eerst ‘based on a true story’ bij zetten, dan pas geloven mensen dat het echt is.”
Op ditzelfde moment draait de Amerikaanse productie ‘A Danish Girl’ in de bioscopen, een film die Claudel had afgewezen.
“Ik vond het verhaal niet zo interessant en bovendien wilde ik niet zo’n grote Amerikaanse studio-productie maken waarin de regisseur niet meer is dan een technische schakel. In Frankrijk is het zo dat de regisseur zeggenschap heeft over alles, tot aan de filmposter toe. Ik wilde deze film ook klein houden en geen tijd verliezen met allerlei apparatuur. Ik wil sowieso vaker kleine films maken om zo alle vrijheid te behouden.”
‘Une Enfance’ draait vanaf vandaag in de bioscopen.
hassnae[at]aichaqandisha.nl