Als ik aan de film Le Locataire denk zie ik als eerste altijd de scène voor me waarin Trelkovsky (Polanski) het appartement inruimt en zorgvuldig het grote blok Franse zeep in het bakje bij de wastafel neerlegt. Waarom weet ik eigenlijk niet. Het is niet de meest schokkende scène uit de film. Misschien heeft het met mijn eigen zeep fetisj te maken (uit ieder land dat ik bezoek neem ik altijd grote hoeveelheden zeep mee van onbekende merken en jat zorgvuldig ieder zeepje uit de hotels mee).
Le Locataire zag ik voor het eerst in 1976 in de bioscoop toen de film net uit was. Na afloop van de film concludeerde ik dat dit de meest griezelige film was die ik ook ooit gezien had. Dat gevoel sublimeerde zich in de loop der jaren. In mijn gedachten werd de film steeds enger. Vaak zag ik hem aangekondigd staan inde televisiegids. En iedere keer dacht ik ‘Zal ik?’ ‘Neh’. Ergens midden jaren jaren negentig zag ik het eerste gedeelte van de film. De spanning was echter zo ondraaglijk dat ik in bed ging liggen met een tijdschrift. Wanhopig probeerde ik het beklemmende gevoel van me af te krijgen door ingespannen te lezen over nieuwe mode, parfums en filmsterren.
Slapstick
Niets veranderlijker dan de mens. Een paar dagen geleden heb ik Le Locataire helemaal uitgekeken. En ik heb gelachen! Tot mijn verbazing ontdekte ik dat er een aantal slapstick-achtige dingen in de film verstopt zitten. Trelkovsky (Polanski) die in de trein op onhandige manier met zijn bagage goochel. Een fles omgooit en net op tijd weer opvangt. Het bijna machinale werk dat hij verricht. Hoe onhandig hij zich beweegt in de grote stad. Het deed me ergens aan denken…
In de scène waar Trelkovsky op bezoek gaat bij een vriend die loeihard marsmuziek draait en er een buurman komt klagen over de herrie wist ik het ineens zeker: Polanski moést een fan zijn van Jacques Tati! In zoveel bewegingen was iets terug te zien van de geweldige Monsieur Hulot. Ik keek nu met totaal andere ogen naar de film die ik dertig jaar lang niet had durven bekijken.
Tatiesque verwijzingen
Het meest frappant vond ik dat, nadat ik hierover iets op Facebook had gezegd, een vriend (en absolute filmfreak die werkelijk álles over Franse films weet) dezelfde ervaring bleek te hebben gehad. Hij was ook getroffen door alle Tatiesque verwijzingen in de film…
Nieuwsgierig als ik ben moet ik nu dus gaan uitzoeken hoe dat zit. Was Polanski een fan van Tati? Of waren het geintjes van de geweldige Roland Topor die het script schreef? Dat wordt een hoop boeken lezen de komende tijd. En als één van jullie hier meer over weet of een klein tipje van de sluier kan lichten hou ik me van harte aanbevolen!
rebecca[at]aichaqandisha.nl