De verwachtingen zullen hooggespannen zijn voor Jordan Peeles tweede speelfilm US, want met zijn eerste, Get Out vestigde hij meteen zijn naam als filmgod met een Oscar en een 99 procent-score op Rotten Tomatoes en alles.
Ik ben gek op horror, ik ben er zelfs wel een beetje verslaafd aan, en om die reden was ik zelf een beetje teleurgesteld door Get Out, wat ik wel een goede film vond. De film werd nooit echt eng en was zelfs nogal intellectueel, vol met metaforen die me wel aan het denken zetten, maar niks aanrichten in mijn onderbuik, en dat is waarvoor ik naar een horrorfilm ga.
Toen ik hoorde dat Peele afleveringen voor een nieuwe televisieserie van The Twilight Zone gaat regisseren, besefte ik dat hij eigenlijk geen horror-regisseur is, maar een verteller van fabels die je een heel erg ongemakkelijk gevoel geven. Hij bevindt zich ergens op de grens tussen droom en werkelijkheid, de twilight, dus.
Spookhuis
Misschien dat US daarom beter werkt voor me. Ik keek de film niet in de verwachting een horrorfilm te zien, al werd ik in het begin wel bang, toen de hoofdpersoon als klein meisje in een eng spookhuis belandde en een afgrijselijke ontdekking doet in een donkere gang vol spiegels. Ik kijk horrorfilms het liefst thuis en niet in de bios, waar geen ontsnapping mogelijk is.
Na die eerste acte, die zich afspeelt in 1986, springen we vooruit in de tijd en zien we hoe de volwassen hoofdpersoon, gespeeld door de waanzinnig aantrekkelijke Lupita Nyong’o, met haar gezin op vakantie gaat. Het is een sympathiek gezin waarvan je niet wilt dat het iets overkomt, maar ja, dan heb je geen film, dus hen overkomt wel iets. Op een gegeven moment staat er ’s nachts een gezin voor hun vakantiehuisje (vader, moeder en twee kinderen) dat een soort zombieversie van henzelf blijkt te zijn (“That’s us”, zegt de zoon des huizes) en dan wordt het allemaal heel erg eng en spannend.
Meer moet ik echt niet vertellen, want ik vind dat je zo weinig mogelijk over een film moet weten voordat je hem gaat ziet. De film is meer spannend dan eng en vaak ook heel erg grappig, ondanks het soms best wel heftige geweld. Ik vind dat de boel wat inzakt in de derde acte, dan wordt er ontzettend veel uitgelegd en wordt-ie even saai, en helemaal herstellen doet-ie zich dan niet meer.
Peele stopt zijn film echt helemaal vol verwijzingen naar andere films en verhalen, van Jaws en The Birds en Michael Jacksons Thriller naar Carnival of Souls en Alice in Wonderland. Er zitten een paar red herrings in (ik neem aan dat de herhaalde verwijzing naar het bijbelvers Jeremia 11:11 dat is, tenminste) en alles lijkt een metafoor te zijn. Van de ketenen die Nyong’o gedurende driekwart van de film meesleept tot de konijnen die sommige scènes infesteren.
Kostelijk vermaakt
Maar wat betekent het allemaal? Gaat dit over onze privileges ten koste van een meerderheid van de wereldbevolking, gaat het over armoede of slavernij of terrorisme? Ik moest zelf steeds denken aan de Bizarro-wereld in de Supermanstrips, waarin alles precies tegengesteld is aan de aarde. Terwijl Superman perfect en mooi en intelligent goed is, is Bizarro-Superman een blunderend gedrocht dat alles kapotmaakt.
In elk geval neemt Peele zo’n beetje alles op de hak. De walgelijk brave hypocriete familie-komedies op televisie (als de zoon het keurige woord “anus” bezigt realiseert zijn vader, gespeeld door Winston Duke, zich dat hij de schuttingversie daarvan minder walgelijk vindt), de idee dat het de vader des huizes is die het gezin moet redden (Dukes personage blijkt niet veel klaar te spelen, ondanks zijn stoere praatjes) en de zelfgenoegzaamheid van de bevriende witte familie die gevoed moet worden met vele hoeveelheden alcohol. Ook speelt Peele met filmclichés. Zo weet iedereen hoe het met de zwarte vriend van de witte hoofdpersoon afloopt op ongeveer twee derde van zo’n beetje elke horrorfilm. Nou, drie keer raden wie er in US op twee derde het haasje zijn.
Ik heb me er kostelijk mee vermaakt, maar ik denk dat we af moeten van het idee dat Peele een filmauteur is. Hij lijkt vooral goed te zijn in licht-intellectualistische neo-pulp.
O en Lupita Nyong’o, wat een beest van een acteur is dat. Die kan echt alles, van zacht-sensueel tot angstaanjagend agressief en alles er tussen in.
info[at]aichaqandisha.nl