Van keurslijf tot blijf-van-mijn-lijf-jurk

De afgelopen twee weken heb ik een ‘overdosis’ aan mode tot me genomen, niet eens door Vogue en Harper’s Bazaar door te nemen of modeshows te bezoeken, maar dankzij een aantal interessante exposities. Een en ander overigens zonder ernstige gevolgen. Integendeel.

Opengewerkte T-shirts van Elisa van Joolen als een grillig kunstwerk op de wand

Mode… wat is dat eigenlijk? In mijn optiek een vluchtige seizoens- en gelegenheid-gebonden vorm van toegepaste kunst, die erop gericht is een persoon een bepaalde allure, een zekere identiteit te geven, naast hem of haar comfort te verschaffen en te beschermen tegen de elementen. Mode kan elegant zijn, chic, maar ook grappig, sportief, origineel of zelfs ontroerend. Mode kan je versteld doen staan, je overrompelen; mode kan je tegen de borst stuiten of domweg volstrekt onbegrijpelijk voor je zijn.

Een kleurrijke creatie van Rejina Pyo

Vergapen
Al deze gevoelens bekropen mij na bezichtiging van drie exposities die direct dan wel indirect met mode te maken hebben, te weten: ‘Romantische Mode’ in het Gemeentemuseum te Den Haag, waarover ik al verslag heb gedaan. Dan ‘Geisha’ in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden, en ten slotte ‘The Future of Fashion is Now’ in Museum Boymans van Beuningen, Rotterdam.

Binnen een ongekend korte periode heb ik mij kunnen vergapen aan oude en nieuwe materialen, sobere en woeste patronen, felle en gedekte kleuren en innovatieve technieken, een en ander bovendien binnen een historische, contemporaine en ook nog eens geografische context. Food for thought!

Het wearable solar project van Paulien van Dongen

Keurslijf
Uit deze exposities kon ik in ieder geval één interessante conclusie trekken: vrouwen (met name), van oost tot west (en vermoedelijk van noord tot zuid), hebben zich door de eeuwen heen vrijwillig in een al dan niet overdrachtelijk keurslijf laten hijsen en, als de mode dat dicteert, laten ze dat nog steeds toe. Yours truly is daarop geen uitzondering. Wie mooi wil zijn zal altijd pijn moeten lijden: vroeger door – letterlijk – adembenemende korsetten en kilo’s zware zijde, nu door torenhoge pumps die zelfs doorgewinterde steltlopers als mannequins op de catwalks plat op hun gezicht doen gaan.

Geheel gehaakte installatie van Olek

Hoe dan ook, via nuchter empire en romantisch victoriaans, belandde ik in de theehuizen van Kyoto waar tot op de dag van vandaag geisha’s met knalrode mondjes volgens eeuwenoude traditie (rijke) mannen entertainen met dans, muziek, intelligente conversatie en misschien met, eh… nog iets meer, nadat ze praktisch een dag bezig zijn geweest met schmink en kleding. Blanketsel breng je namelijk niet zomaar een twee drie aan, een pruik ook niet, en een kersenrood mondje moet uiterst zorgvuldig getekend worden. Het pièce de résistance, ten slotte, de kimono met toebehoren kan niet zonder hulp van derden om het lichaam gedrapeerd worden. Kortom, allesbehalve een sinecure deze procedure; zo een waar heel veel geduld en toewijding bij kijken komt.

Kimono’s gezien op de tentoonstelling ‘Geisha’ in Rijksmuseum voor Volkenkunde

En veel geduld en toewijding kwamen er wat mij betrof een dag later ook bij kijken, tijdens mijn rondgang op de expositie ‘The Future of Fashion is Now’ in Boymans van Beuningen.

Sculpturen
Een dag na mijn bewondering en verwondering over het leven van de geisha’s werd ik overrompeld door de internationale groep van jonge en iets minder jonge designers, die met hun ontwerpen en statements de grenzen opzoeken van mode en kunst. Via ontwerpen, die voor een belangrijk deel meer doen denken aan sculpturen dan aan daadwerkelijk draagbare kleding, uitgebreid omlijst met film en interviews, wordt de beschouwer een boeiend beeld voorgeschoteld van de mode zoals die er in de toekomst zou kunnen uitzien, waarbij serieus is nagedacht over duurzaamheid en hergebruik, en grif gebruik is gemaakt van nieuwe technologieën of van materialen die primair een ander doel dienen.

De van toiletpapier geweven kleding van Wang Lei

Tussen de van toiletpapier geweven traditionele Chinese kleding van Wang Lei, het wearable solar project van Paulien van Dongen en de schitterende 3D geprinte kleding van Iris van Herpen, treffen we een geheel gehaakte installatie aan van de Poolse ontwerpster Olek, opengewerkte T-shirts van Elisa van Joolen, die tezamen met de schaduwwerking van het licht een grillig kunstwerk vormen op een wand, een delicate verkenning van technologie en biologie in het werk van Carol Collet, een opvallend monumentale, een kleurrijke creatie van Rejina Pyo, en vele andere.

3D geprinte creaties, conventioneel qua ontwerp, innovatief qua technologie

Helaas ben ik de naam van de ontwerper vergeten, maar een voor mij opvallend goed ontwerp was een jurk die op de egel geïnspireerd moet zijn: zodra je de jurk benadert, namelijk, zet hij zijn stekels op, maar neem je weer afstand, verdwijnen ze. Een effectieve blijf-van-mijn-lijf-jurk. Geestig en mooi om te zien.

Een effectieve blijf-van-mijn-lijf jurk

Hoe dan ook, ik vond niet altijd dat de tentoongestelde stukken iets met mode te maken hadden, althans niet met mijn opvatting erover. Sommige stukken waren eigenlijk vrij conventioneel ondanks de gebruikte nieuwe materialen, andere leken mij volstrekt ondraagbaar. Maar deze heel persoonlijke mening doet niets af aan het plezier dat ik heb beleefd aan de ontwerpen van deze getalenteerde jonge designers, die in hun enthousiaste en creatieve zoektocht naar nieuwe vormen, blijk geven van hun betrokkenheid bij de wereld om hen heen en deze duidelijk een stukje mooier willen maken.

Als ik zou mogen kiezen… dan deze beeldschone mantel van Viktor en Rolf

Een must see!

De tentoonstelling Romantische Mode in het Gemeentemuseum in Den Haag is te zien tot en met 22 maart 2015.

Geisha in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden is te zien tot 6 april 2015.

The Future of Fashion is Now in Boymans van Beuningen, Rotterdam, is te zien tot 18 januari 2015.

Copyright 2014, Renée Olsthoorn