Woede

Francisco Goya

Jonge kinderen die hier zijn geboren worden uitgezet naar landen die ze niet kennen. Vluchtelingen verpieteren in provisorische opvangkampen zonder bescherming tegen de kou of uitzicht op verlossing. Vluchtelingen verdrinken op zee en Europese politici hebben dat liever dan dat ze hen hier opvangen. Alsof het geen medemensen zijn, maar overbodig vuil dat ze liever opgeruimd zien. Hulpverleners die de dolende zielen willen helpen, zijn tegenwoordig strafbaar. Niet alleen het nemen van een leven is in het Europa van de eenentwintigste eeuw een misdaad, ook het redden ervan. Nu ja, als dat leven een kleurtje heeft en uit Afrika of het Midden-Oosten komt.

De macht van extreem-rechts breidt zich als een olievlek uit, overal ter wereld grijpen fascistische politici de macht, of zijn hard op weg de macht te grijpen. Heuse rechts-extremistische liefdesverklaringen worden uitgewisseld, want hoe giftig-nationalistisch en racistisch deze bewegingen en politieke partijen ook zijn, ze werken graag samen met hun buitenlandse collega’s voor meer macht en invloed om de ander, en die ander is altijd zwakker, nog verder te marginaliseren.

Bij de Amerikaanse grens worden kinderen van hun ouders gescheiden, sommige kinderen sterven er eenzaam, anderen verdwijnen spoorloos. Gezinnen voor eeuwig ontwricht en getekend, omdat een oranje monster in een scheidingsmuur tussen de twee landen zijn vereeuwiging denkt te zien. Of in ieder geval een monument van zijn onbeschaamde en onverschrokken racisme en hoogmoed.

Jemen wordt verwoest door een zinloze oorlog, het leed van de mensen deert de internationale politiek niet. Saudi-Arabië leeft zich uit op de weerloze bevolking. Zoals het land, op instigatie van kroonprins Mohammed Bin Salman, zich ook uitleeft op de eigen bevolking en op de onschuldige journalist Jamal Khashoggi. Na de ongelooflijk brutale moord, haasten types hier in Nederland te verklaren dat het allemaal best erg was, maar die Khashoggi was wel een moslimbroeder -en kennelijk verdien je dan zo’n slachting, want ‘good riddance’. Die irrationele haat voor de moslimbroeders is ook zoiets, alsof het niet gewoon mensen zijn.

IJsberg
De mensenrechten staan onder druk, mediaredacties worden gedomineerd door propagandisten met een journalistenpasje. De rechten van minderheden worden genegeerd. Seksisme viert hoogtij, de afkeer van LHBTI-mensen wordt openlijk beleden, vrouwenrechten en zelfbeschikking zijn in gevaar, democratische waarden worden uitgehold en conservatieve geestelijken denken zich met de seksualiteit van mensen te mogen bemoeien. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de Incels, alleenstaande, gefrustreerde types die zich voor laten staan op hun mannelijkheid, maar treurig en eenzaam ejaculeren in hun papieren zakdoekjes, omdat geen vrouw hen wil. En dat vrouwen hen niet willen, vinden ze een schending van hun mannelijke grondrecht. Of zoiets. Het is in ieder geval allemaal de schuld van het feminisme.

En dan zijn er nog alle activisten en journalisten in gevangenissen wereldwijd, de ellende in Syrië en Libië en op heel veel andere plekken, de opstanden in Soedan waar mensen hun leven voor geven en die de media negeren, het verdriet van Palestina, de inperking van het demonstratierecht hier en elders, oorlogen, mensenrechtenschendingen, corruptie, de ongelijke verdeling van de welvaart, politici die rechtvaardigheid en democratie preken en tirannie steunen, de toename van racisme, islamofobie, homofobie, antisemitisme, geweld tegen vrouwen en minderheden. De afbraak van de verzorgingsstaat, de toename van armoede. De bio-industrie. Het klimaat.

Dit alles is nog niet eens het topje van de ijsberg. Nog lang niet. En dan wordt er verwacht dat je niet boos wordt. Niet woedend wordt om zoveel onrecht dat mensen, dieren en het klimaat wordt aangedaan. Let op je woorden, pas op je toon. Verhef je stem niet. Wat je ook doet of zegt, mensen, en vooral zij in machtsposities en hun slaafse meelopers, daaronder schaar ik ook een heel groot middenveld dat bij elke misstand zwijgt, hebben het liefst dat je keurig in de pas meeloopt en praat.

Woede wordt afgekeurd. Stemverheffing is taboe. En schelden, vloeken, dat is al helemaal verboden. Want je verwacht het niet, maar mensen die dit soort wantoestanden toestaan of zelfs faciliteren, hechten zeer aan correct taalgebruik. Alsof de grootste vloek niet het onrecht zelf is dat ons wordt aangedaan. Ons, ja. Want elke mensenrechtenschending, zou ons direct aan moeten gaan. Het is al te makkelijk alleen mee te leven met mensen die op je lijken. Het is ook waardeloos.

Emotionele uitbarstingen
Wie begaan is, moet dat onvoorwaardelijk zijn en op basis van gelijkheid en gelijkwaardigheid. Maar zover zijn we nog lang niet en dus is er alle reden voor woede. Ongetemde woede. Hartstochtelijke woede. Luidruchtige woede. Om duidelijk te maken dat we het er niet mee eens zijn, dat we niet zullen zwijgen en het spel niet volgens hun regels zullen spelen.

Sowieso, en ik ga mezelf nu citeren uit een ander stuk – ik zeg het erbij anders word ik van zelf-plagiaat beticht: ‘Dat het gros van de mensen comateus door het leven gaat, is geen reden om onrecht te accepteren en gevoelens op te kroppen. Ik ben voor meer emoties. Meer woede. We zijn geen robots. We zijn mensen. Gezegend met emoties en gevoelens.

Gevoelens worden sowieso onderschat. Ze zijn de motor van het bestaan. Er zou veel meer hartstocht moeten zijn. Hartstocht is eerlijk. Eerlijker in ieder geval dan de bedrieglijke kalmte van de sussende betweter die onrecht voort laat duren en legitimeert.

Er is genoeg om kwaad over te zijn en bovendien maakt woede de machthebbers ongemakkelijk. Je confronteert hen met je aanwezigheid op jouw manier als mens, niet als volgzame slaaf.’

Woede schudt wakker. Het is emotie. Pure emotie. Het kan angst inboezemen, overtuigen en overwinnen. Niet alleen op het maatschappelijk en politieke vlak, maar ook persoonlijk. In intermenselijke relaties en in liefdesrelaties. Een liefde zonder emotionele uitbarstingen is toch eigenlijk niet zo interessant. Hoe belangrijk is die liefde als je altijd koel blijft, als die je niet in elke vezel raakt. Juist in de liefde voel je dat je leeft: wanneer het fijn is en je de lichtheid van het bestaan ervaart, maar ook wanneer de liefde pijn doet, je verscheurt. Hoe ellendig ook, je voelt wel dat je leeft.

Natuurlijk, woede kan negatief zijn, destructief, maar liefdevolle woede, de opbouwende soort, die zich bekommert om de ander, zich overgeeft aan de ander, daar hebben we nog lang niet genoeg van.

Gesproken column voorgedragen tijdens de #feelings-avond ‘een ode aan de woede’ in De Nieuwe Liefde.

info[at]aichaqandisha.nl