Zwarte Piet

30 november 1929, Deventer Dagblad

De hoogopgelopen gevoelens rond het Sinterklaasfeest begrijp ik. Als je enigszins empathie hebt, begrijp je dat het best vervelend is voor mensen dat een traditie waar ze mee zijn opgegroeid, weggezet wordt als racistisch.

Wat ik echter niet begrijp, is de starheid en het totale gebrek aan inlevingsvermogen aan de kant van de Zwarte Piet-verdedigers. Als een grote groep mensen aangeeft, zich gekwetst te voelen, is het antwoord al snel: ‘kruip niet zo in de slachtofferrol’ of ‘nou, ik vind Zwarte Piet niet racistisch, dus is het niet zo.’

Maar zo werkt het natuurlijk niet. Je kunt de bezwaren van mensen niet zo makkelijk wegwuiven. Natuurlijk is Zwarte Piet een racistische karikatuur; dat mensen dat lang niet zo hebben ervaren en er geen kwade bedoelingen mee hadden, doet daar niets van af. Het kroeshaar en de dikke lippen zijn niet voor niets aangepast, maar afstand doen van de kleur blijkt hardnekkiger. En waarom eigenlijk? Waarom zo graag vasthouden aan een karikatuur? Wat is er mis met een minimale verandering aan een verzonnen verhaal?

Lelijkste kant
Zijn de cadeautjes minder leuk als ze uitgedeeld worden door een gekleurde Piet? Valt of staat het feest met de zwarte karikatuur? Is alle lol ervan af als iederéén van het feest geniet zonder dat donkere kinderen er een ongemakkelijk gevoel bij krijgen? Of tellen hun gevoelens niet? Is het Sinterklaasfeest niet ook hún feest?

Naast het schokkende gebrek aan empathie, laat de discussie de lelijkste kant van Nederland zien. De racistische kant die we zo graag negeren. De reacties op internet, Facebook en Twitter zijn soms walgelijk. Ik zag laatst op Twitter een Sinterklaas langskomen met het hoofd van een aap. ‘Straks krijgen we een nikker als Sinterklaas’, stond erbij. Donkere mensen moeten blij zijn met de slavernij, want anders hadden ze nu nog in de jungle geleefd, heb ik ook meerdere keren langs zien komen. Om nog maar te zwijgen van de doodsbedreigingen.

Hoezo wrang? Mensen geven aan gekwetst te zijn door een beledigende en racistische karikatuur en het resultaat is niet een inhoudelijke, waardige discussie, maar een lading racistische bagger waar je maag van omdraait.

Grove excessen
‘Ja, maar dat zijn de excessen’, hoor ik u protesteren. Dat zijn dan wel zeer grove excessen die steeds vaker en openlijker klinken en die mensen die oprecht niks racistisch zien in Zwarte Piet overschreeuwen waardoor een normaal gesprek niet mogelijk lijkt. De uit de hand gelopen optocht van gisteren is daar een perfecte illustratie.

De Zwarte Piet-discussie heeft niet alleen het gebrek aan empathie blootgelegd, maar ook een diepgeworteld racisme dat bij kritiek op de eigen tradities de lelijke kop opsteekt.

majda[at]aichaqandisha.nl