Wanneer ik aan Afghanistan denk, overheersen de zandkleuren. Die van het opvliegende stof, zandwegen, bergen en onbegaanbare paden. Ik zie zwart-witbeelden voor me van camera-apparatuur die per toeval nare bomaanslagen registreerde.
Dat is het weinige dat we van het land meekrijgen, van alles overheersende ellende en ontwrichtende politiek. Onder het oppervlak en voorbij de snelle nieuwsflitsen is er het gewone leven – zo goed en kwaad als dat gaat – en zijn er de mensen die het land bevolken, de cultuur die ze uitdragen en de gerechten die ze in ere houden.
Een mooie glimp van dat leven en die cultuur krijgen we mee in Parwana van de Afghaans-Australische Durkhanai Ayubi. Zij leeft met haar familie in Adelaide waar ze hun gelijknamige restaurant bestieren.
Parwana vertelt de geschiedenis van de familie Ayubi die in Afghanistan begon en die tegelijk ook voor het grotere verhaal van het land staat: niet alleen het politieke lijden, maar ook een rijke geschiedenis waar vele culturen en beschavingen samenkwamen. Zo was er in de stad Mazar-i-Sharif, die we hier alleen nog maar kennen van de gruwelen, vroeger jaarlijks een rodetulpenfestival. Ayubi noemt haar geboorteland een ‘ontmoetingsplek van imperiums’ en ‘gastheer van vele grote rijken’.
Dankzij die samensmelting werd de Afghaanse keuken verrijkt met specerijen uit India, koriander, munt en andere groene kruiden uit Perzië, handgerolde noedels uit China en Mongolië en rozenwater en zoete desserts uit het Midden-Oosten. Typisch voor de Afghaanse eettraditie, schrijft Ayubi, zijn zuivel en gerechten met lam, rund en geit.
Er is veel herkenning uit de verschillende keukens, maar de recepten in Parwana hebben hun eigen manier van kruiden en voorbereiden. Ook is er veel nieuws en eigens uit het land, zoals aush, een dikke noedelsoep en shirpera, Afghaanse melkfudge.
Ayubi draagt Parwana op aan onder andere de ‘lachsalvo’s, ‘tranen van verlies’ en ‘dromen van de inwoners van Afghanistan’.
Een bijzonder en waardevol boek dat de geschiedenis niet alleen door trotse Afghaanse ogen vertelt, maar dat het land ook haar kleuren teruggeeft.
Deze bespreking heeft eerder in NRC gestaan. ‘Parwana’, Durkhanai Ayubi, Becht, bestel je hier voor 27,99.
info[at]aichaqandisha.nl