Weinig auteurs weten de Egyptische ziel en toon zo te vangen als Alaa al Aswani. Na zijn droomsucces met The Yacoubian Building heeft hij zich definitief gevestigd als een van de meest succesvolle en toonaangevende Egyptische auteurs.
In 2004 bezocht ik samen met een ploeg van de VPRO Aswani (en een aantal andere van zijn collega’s) in Caïro voor een reportage. Hij was toen nog niet in het Nederlands vertaald, maar het succes van ‘The Yacoubian’ was al groot. Samen met hem trokken we door de straten van nachtelijk Caïro en bezochten we de cafés en nachtclubs waar alleen de minder vromen kwamen.
De vertaling van zijn laatste boek, De Automobielclub van Caïro is nog maar net uit en ook dat is weer een voltreffer.
De roman speelt zich af eind jaren veertig in en rond de salons van de exclusieve club, maar de parallellen met de recente opstand in Egypte zijn duidelijk. Het verhaal is geïnspireerd op Aswani’s vader die vroeger in de Automobielclub werkte.
Het was geweldig om hem weer te ontmoeten tijdens het Winternachten festival en hem het publiek te zien veroveren met zijn stem en woorden. We delen een hilarisch fragment dat Aswani voorlas, vertaald door de onvolprezen Djûke Poppinga. Een absolute aanrader.
Oorlogsverklaring
Aisja slaakte een langgerekte kreet, die – in de taal van het internationale recht – niet onderdeed voor een oorlogsverklaring, en Hamama stootte op zijn beurt een onduidelijk gegrom uit, dat twee dingen kon betekenen: dat hij bleef bij zijn besluit, of dat de gevolgen van zijn besluit hem niet interesseerden. Daarna verviel hij weer in zijn stille lethargie, zijn blik op oneindig, alsof het hem allemaal niet aanging.
Aisja liep naar hem toe, tot ze tegenover hem stond, sloeg zich twee keer met haar handen op haar wangen en gilde: ‘Moge God je huis verwoesten! Wat een ellendig huwelijk heb ik! Ze hadden me vanaf het begin al gewaarschuwd dat je nog gieriger was dan de teef van Jazied.’
‘Waarom ben je dan met me getrouwd? Hebben ze je soms gedwongen?’
‘Ik was jong en onbezonnen. De dag dat ik jou ontmoette was de zwartste dag van mijn leven.’
Hamama bleef kalm.
‘Maak je niet zo druk. Wil je dat we ermee ophouden en ieder onze eigen weg gaan?’
‘Graag. Als je een kerel bent, verstoot me dan.’
‘Dan wil ik eerst mijn sjabka terug.’
Aisja snoof verontwaardigd en maakte een paar obscene geluiden. Toen stak ze haar middelvinger naar hem op en gilde, terwijl ze om zich heen keek, alsof ze voor een zaal vol toeschouwers stond: ‘Hoezo sjabka? Je bent zelf een sjabka! Alsjeblieft, zeg!’
‘Iedereen weet dat die sjabka een rib uit mijn lijf was. Geef die eerst maar eens terug, dan zal ik je verstoten.’
‘Ik zweer bij de Profeet dat ik hem voor je gore poten zal gooien, smeerlap!’
Aisja rende naar de slaapkamer en kwam even later terug met het fluwelen doosje waarin de gouden ketting zat waaruit haar sjabka bestond. Ze krijste, terwijl ze het in de schoot van zijn galabia gooide: ‘Pak aan, stuk ongedierte. Ik hoop dat je erin stikt.’
Hamama pakte het doosje, opende het en keek er aandachtig in. Het scheelde niet veel of hij rook er zelfs aan, zoals wanneer hij koopwaren voor zijn winkel in ontvangst nam. Toen sloot hij het langzaam, legde het voorzichtig naast zich neer en zei met een zucht: ‘Je bent en blijft een boerenmeisje. Je hebt geen oog voor kwaliteit.’
Aisja’s woede was tot het kookpunt gestegen. Brullend trok ze met één enkele beweging haar galabia uit en gooide hem op de grond, zodat ze helemaal naakt voor hem stond. Toen begon ze met haar vuisten op haar dijen te roffelen en zei: ‘Als je maar weet dat je hiernaar kunt fluiten, moederskindje. Dit is verleden tijd. Verboden toegang voor jou, Ali, zoon van Naziera.’
‘Bedoel je dat je me de hemel ontzegt, serpent?’
Ze stortte zich op hem en begon met haar vuisten op zijn borst te timmeren, maar hij duwde haar van zich af en sprong weg, tot hij buiten haar bereik was. Toen klemde hij het doosje met de sjabka onder zijn arm, zwaaide de deur open en vluchtte naar buiten, terwijl het geluid van Aisja’s vervloekingen achter hem weerklonk.
De Automobielclub van Caïro kun je hier bestellen voor 24,95.
hassnae[at]aichaqandisha.nl
