Bettine Vriesekoop verwierf internationale faam als tafeltennisster. Een tijdlang de enige speelster uit Europa, die soms van Chinezen kon winnen. Ze is hierna China-correspondent geweest voor NRC van 2006 tot 2009 en ze heeft verschillende boeken geschreven, waaronder Heimwee naar Peking (1994) en Duizend dagen in China (2012). Recent is van haar hand Dochters van Mulan verschenen, een schets van vrouwen en vrouwenemancipatie in China.
Dochters van Mulan is een liefdevolle beschrijving van de situatie waarin vrouwen in het China van nu zich bevinden. Met enig historisch perspectief op sterke vrouwen in het China van vroeger. Zoals Qui Jin en Hua Mulan. Vrouwelijke strijders, die zich alleen konden manifesteren door zich als man te kleden en als man te strijden.
Gelijkheid tussen de seksen
Ook schetst ze een korte impressie van de betekenis van het taoisme en het confucianisme, de Culturele Revolutie en Mao Zedong voor de positie van de vrouw in het hedendaagse China. De positie van vrouwen, die nog steeds sterk bepaald wordt door ouders. Ouders, die niet het geluk in vrijheid van hun dochter als eerste belang hebben, maar hun eigen oudedagvoorziening, die zij proberen veilig te stellen door hun dochters aan een goede man uit te huwelijken. Vervolgens worden vrouwen afhankelijk van hun man. Omdat dienen hen in het bloed zit en ze zo opgevoed zijn. En met steeds meer waren.
Vrouwenemancipatie, die moeizaam verloopt omdat China te maken heeft met eenkindpolitiek en een groeiende ongelijkheid in het aantal mannen en vrouwen in China. Daar staat tegenover dat het arbeidsrechtelijk in China niet heel slecht gesteld is met de gelijkheid tussen de seksen. Behalve dan dat de vertegenwoordiging van vrouwen in hoge posities en in de politiek aan misschien nog wel dikkere glazen plafonds onderhevig is dan bij ons. Nog meer dan in Nederland hebben mannen het in China voor het zeggen.
Etensrestjes
Het is een moeizame strijd, de emancipatie in China. In brede zin, maar zeker ook wat seksualiteit aangaat. Voor een Westerse man nog moeilijker te doorgronden dan voor vrouwen, neem ik aan. Want ongetwijfeld zullen er parallellen zijn tussen de seksuele revolutie(s) hier en die in China. Maar er zijn ook grote verschillen, cultureel en politiek. Veel van die verschillen worden door Bettine Vriesekoop beschreven, maar vaak niet diepgravend genoeg om er echt begrip van te krijgen. Vind ik.
Dat is wat mij betreft het enig punt van teleurstelling, want Dochters van Mulan is een fantastisch boek over vrouwen in China. Met prachtige schetsen van de omgeving, met interviews met vrouwen, die als vaandeldrager van de seksuele revolutie in China gezien mogen worden. Letterlijk en figuurlijk. Interviews zonder oordeel, op zoek naar wat feministes, lesbiennes, ‘etensrestjes’ (zo worden vrouwen genoemd, die rond hun 25ste nog niet getrouwd zijn), een plastisch chirurg, een verkoopster van seksspeeltjes en nog meer te zeggen hebben, In een vloeiende, warme stijl, waarin Bettine Vriesekoop blijk geeft van echte interesse en echte verbinding. Misschien ook wel omdat zij uit eigen ervaring weet wat het is om je emancipatie en je seksualiteit te moeten onderdrukken, topsportster die ze was.
Dochters van Mulan is een heerlijk boek om te lezen. En je leert er ook nog het een en ander van.
Dochters van Mulan, Uitgeverij Brandt, kun je hier bestellen voor 17,50.