‘Moet je dat nou zien. Dat loopt gewoon op zulke belachelijk hoge hakken door de stad’ hoorde ik een snerpende vrouwenstem achter me zeggen. Ik draaide me om en keek recht in het gezicht van een leeftijdgenoot gekleed in een dekbedjas, een rugzak om en op gymschoenen. Ze schrok. ‘Als ik er niet op zou kunnen lopen zou ik ze niet dragen. Mevrouw’ zei ik ijzig terwijl ik haar strak aankeek. Ze stribbelde nog even tegen dat het toch niet handig was en zo, maar voelde zich duidelijk niet erg op haar gemak onder mijn onvriendelijke blik. ‘Maar ik vind het wel stoer hoor!’ zei ze angstig. Daarna maakte ze zich sneller dan een hazewindhond uit de voeten.
Het is verbazingwekkend hoeveel mensen zich vrij voelen anderen ergens op aan te spreken. En dan heb ik het niet over het geven van complimenten, maar voornamelijk zaken die bij de betreffende persoon afkeuring oproept. Het liefst doen ze dat met veel misbaar in de hoop daarmee medestanders aan te trekken. Ik heb er een pesthekel aan en vind het daarnaast verschrikkelijk onbeschoft. Nu ging het in dit geval om iets onschuldigs als een paar hooggehakte schoenen (er schijnt een ongeschreven wet te zijn dat vrouwen boven de vijftig geen hoge hakken meer mogen dragen). Maar het gaat vaak veel verder.
De kut van tante Sjaan
Een paar maanden geleden werd ik, terwijl ik ergens koffie zat te drinken, aangesproken door een wildvreemde vrouw die wilde weten waar ik vandaan kwam. ‘Uit Amsterdam’ zei ik naar waarheid. ‘Nee, waar kom je écht vandaan!’ drong ze ongeduldig aan. Ineens begreep ik waar ze naar toe wilde. ‘Uit Den Haag’ zei ik vals. Ze rolde met haar ogen over zoveel stupiditeit. Ik had natuurlijk ook ‘Uit de kut van tante Sjaan’ kunnen zingen. Maar ik word een dagje ouder en ben iets minder onbesuisd (niet altijd gelukkig).
Waarom dat mens ineens zo geïnteresseerd was in mijn achtergrond was me een raadsel. En nog meer waar ze de brutaliteit vandaan haalde zich zo opdringerig te gedragen tegenover iemand die ze helemaal niet kende. Dat het nog erger kan hoorde ik onlangs van twee jonge Surinaamse vrouwen. Eén van hen vertelde dat ze wel eens aan haar haar werd getrokken terwijl er ‘Is dat je echte haar?’ werd gevraagd. Ook de echtheid van haar tieten werd wel eens in twijfel getrokken.
Kusjes uitdelen
Een vriendin, geboren en getogen in Nederland maar met een exotisch uiterlijk, krijgt voortdurend neerbuigende complimenten voor haar uitstekende kennis van de Nederlandse taal. Waarom doen mensen dit? Wat bezielt ze?
Soms denk ik wel eens dat veel mensen vinden dat ze zich in de openbare ruimte net zo kunnen gedragen als ze op social media doen. Overal luid commentaar op leveren, snuivend je afkeer kenbaar maken en kusjes uitdelen aan de mensen waarvan je denkt dat dit je medestanders zijn. ‘Doe maar niet’ denk ik dan (alhoewel mijn opmerking over de dekbedjas en de gymschoenen natuurlijk ook wel iets duidelijk maakt, maar dat doe ik dan weer keurig hypocriet achter de rug van die mevrouw om).
Ik wil dan ook een pleidooi houden voor het tijdig inslikken van brutale vragen aan mensen die je niet kent. Geen vragen over afkomst. Geen luidkeelse opmerkingen over uiterlijke kenmerken als hoofddoekjes, haar, hakken en tieten. Bijt op je vuist. Tel tot tien. En gedraag je in de gewone wereld. Het liefst normaal.
rebecca[at]aichaqandisha.nl