Beiroet is kapot, maar niet kapot te krijgen

Beiroet is een stad die onmiddellijk allerlei clichés oproept. Clichés die waar zijn, overigens. Ja, de mensen zijn er verschrikkelijk aardig, hun levenslust en vrolijk uitgedragen joie de vivre is aanstekelijk, de avonden uit onweerstaanbaar, het eten een genot en de liefde voor schoonheid en kunst diep geworteld.

Een ander cliché is dat over de politieke elite, die het land steevast leegzuigt en naar de rand van de afgrond brengt. Het sektarische geweld, de kwetsbare balans tussen gemeenschappen, de afschuwelijke oorlogen die het land hebben geteisterd.

Maar te midden van het verval en de verwoesting, was er altijd de creativiteit van mensen die de tegenslag het hoofd wisten te bieden. Zo begon Elie Saab, de meester-couturier die als eerste Arabische ontwerper in Rome en Parijs doorbrak en zo het internationale pad effende voor een indrukwekkende lichting Libanese en Arabische ontwerpers, als jonge tiener tijdens de burgeroorlog. Zijn succes entameerde een heuse Arabische renaissance, een hernieuwd gevoel van zelf-waarde en zelf-liefde dat niet is te onderschatten.

Façade
Het verlangen naar schoonheid is een manier om aan de realiteit te ontsnappen en het leven te vieren. Eerder al schreef ik dat over Libanezen altijd werd gezegd dat ze blijven zingen, hoe erg de situatie ook is. Muziek geeft troost, hoop. In weerwil van de politieke chaos, waren er altijd de mensen en hun indrukwekkende veerkracht. Het centrum, dat gisteren door de enorme explosie is verwoest, was daar een uiting van.

Naast de vervallen spookgebouwen en muren met kogelinslagen die herinnerden aan het bloedige verleden, stonden de strakke nieuwe gebouwen, veel in art deco stijl, die het nieuwe, herrezen Libanon en Beiroet vertegenwoordigden. Een stad die niet klein te krijgen was, een stad die bleef strijden, bleef genieten, bleef groeien.

Maar de tegenslagen stapelden zich de laatste jaren op, met een politieke vertegenwoordiging die er maar niet in slaagt de corrupte veren af te schudden en het landsbelang voor te laten gaan, een economische val die de maatschappelijke verhoudingen op scherp zette en mensen van hun basale benodigdheden beroofde, de coronacrisis die het land nog verder verlamde en gisteren dan de onwerkelijke explosie die de façade die het centrum is, de illusie van normaliteit en welvaart, volledig verwoest heeft.

Crises en aanslagen treffen doorgaans de lagere sociale klassen het meest. Dat zal nu niet anders zijn. Maar de klap die gisteren viel raakt iedereen, niemand ontsnapt eraan, ook de rijke elite niet, al wonen sommigen van hen veilig buiten de stad. De exclusieve boetiek van vermaard couturier Zuhair Murad aan de Charles Helou straat, op steenworp afstand van de explosie, is verwoest. De luxe boetieks in de ABC Mall in de wijk Achrafieh evenzo. De exclusieve juweliers en couturehuizen op Waygand Street zijn vernield. Het Phoenicia hotel, waar rijke Saoedi’s maanden logeerden om zich over te geven aan de vrijheden die ze thuis ontbeerden, is niet gespaard. Evenmin het chique Zaytouna Bay, met de luxe jachten en hippe restaurants waar de rijken tot diep in de nacht dineren.

Raouché
Niet alleen de eigen huizen bleken niet veilig genoeg voor de mensen. De buitenkant, de droomwereld, de vlucht uit de werkelijkheid is aan diggelen. De foto’s van de verwoesting zijn verbijsterend. Normaal kun je een mooie wandeling maken vanuit het centrum langs de boulevard richting de Raouché, de beroemde rotsformatie in zee. Over die millennia oude Raouché wordt gezegd dat zolang die fier staat, het wel goed zal komen met Libanon. De boulevard is voor iedereen: jong, oud, rijk, arm, fit of juist niet.

Wie de strandtenten aan zich voorbij laat gaan, kan op de rotsen aan zee zonnebaden en in zee springen voor wat verkoeling, die zijn voor iedereen toegankelijk. Het warme zonlicht dat op de rotsen weerkaatst maakt de sfeer af met een vrolijke glinstering. Of maakte. Nu zal het zonlicht de lelijkheid van de dorre woestenij benadrukken.

Een van de bekenden in Beirut die ik vanochtend sprak, klonk aanvankelijk terneergeslagen. ‘Beiroet is weg. Libanon is weg.’ Maar naarmate het gesprek vorderde, herpakte hij zichzelf en kwam het gesprek op de plannen die hij heeft als de boel enigszins normaliseert.

De Raouché staat er nog. Uitdagend. En uitnodigend. De levenslust is er ondanks alles. Het zal verschrikkelijk zwaar zijn, de mensen zijn moe, de stemmen zijn schor, de portemonnees leeg, de elektriciteit ligt eruit. Maar vanuit de ravage zal de stem van Fairuz weer klinken.

info[at]aichaqandisha.nl