‘Wil je het verhaal lezen dat ik geschreven heb?’ Ik moet een jaar of zes, zeven zijn geweest en Hafid negen of tien. We zaten aan de lage salontafel in onze woonkamer, het was avond en donker en hij gaf me het vel papier waarop hij met de hand een kort verhaal had geschreven. Over een klein meisje, vernoemd naar ons nichtje, dat samen met haar moeder woonde en heel gelukkig was. Tot op een dag haar moeder ziek werd en overleed. Het meisje was heel verdrietig, ze huilde om haar moeder die niet meer wakker werd toen er een licht verscheen waaruit een eenhoorn te voorschijn kwam.
De eenhoorn troostte het meisje en liet haar een of meerdere wensen doen die hij in zou willigen. ‘Maar waarom brengt hij de moeder niet terug?’ Vroeg ik aangeslagen door het einde van het verhaal. ‘De eenhoorn kan toch alles?’
‘Als mensen dood zijn, kun je ze niet meer tot leven wekken’, was het antwoord van Hafid. Dat moet de eerste keer zijn geweest dat ik geconfronteerd werd met het definitieve van de dood en het verhaal is me altijd bijgebleven.
Sindsdien heb ik een aantal keer gehoopt op een wonder dat mijn dierbaren bij me zou houden. Toen mijn vader onverwacht overleed. Nadat mijn moeder ons plots ontviel. En nu weer, toen we hoorden dat het slecht ging met Hafid. We hadden hoop, het ging beter, we zouden hem bezoeken – tot het telefoontje kwam dat er nog maar weinig tijd over was. En zelfs toen hoopten we dat hij nog een keer vol zou houden.
De laatste dagen in het ziekenhuis waren intens verdrietig, maar ook troostend. We kregen zijn ondeugende glimlach nog mee, onze namen uit zijn mond, zijn hand in mijn hand.
We hadden hem nog zoveel jaren gegund en een veel betere gezondheid om van het leven te genieten en zijn plannen, klein en groot, te verwezenlijken. Hij leidde het leven op zijn voorwaarden en volgens zijn wensen en liet zich door niemand iets vertellen. Hafid was in alles mateloos en deed dat met overgave: liefhebben, beminnen, koken, drinken, roken, roezen, boos en koppig zijn. Zijn koppigheid was spreekwoordelijk, zijn hoofd harder dan graniet.
Maar achter dat masker van onwrikbaarheid, school een lieve, zachte, zorgzame, kwetsbare man. Waanzinnig getalenteerd met liefde voor taal en de kunsten. Een bon vivant en gourmand. Ongenadig grappig en onweerstaanbaar charmant.
Wat een man. Wat een broer. Wat hadden we graag meer tijd met hem gehad, maar het is hem en ons helaas niet gegund.
Hij is ons veel te jong ontvallen. Zo kort na moeder. Rouw op rouw. Een leven getekend door verlies wordt te zwaar om te dragen. Maar wie door zijn dierbaren wordt herinnerd, sterft niet echt.
Lieve, liefste Hafid. Rust zacht, ik hoop dat je geen pijn meer voelt. We zullen je altijd bij ons dragen. In mijn hart is een warm onderkomen voor vader en moeder en jij zult je daar bij hen voegen. Geen ochtend zal zonder jou begonnen worden, geen avond afgesloten zonder je. Samen met vader en moeder.
We houden innig veel van je en gaan je intens missen. Ik hoop dat vader je met een hartelijke ihhiiii zal onthalen en moeder met een extra grote la coca.
Hafid laat twee prachtige zonen achter en een indrukwekkend oeuvre dat de Nederlandse literatuur op onnavolgbare wijze heeft verrijkt.
Hafid leeft voort in twee prachtige zonen en een indrukwekkend oeuvre dat de Nederlandse literatuur op onnavolgbare wijze heeft verrijkt.
Abdelhafid Bouazza 08-03-1970 – 29-04-2021
info[at]aichaqandisha.nl
Mooi.
Prachtig. Zoals ook hij was.
Wat een verlies. Veel sterkte.
Monique
Ontroerend mooi, lieve Hassnae.
Heel veel sterkte met dit verlies. Hij heeft ons zoveel moois gebracht.
Heel veel sterkte Hasnae.
wat prachtig verwoord😢
hafid heeft meer dan één steen verlegd….
het gemis wordt er niet minder om…..maar laat het een troost zijn.
yvonne
Hassnae habibti houd je taai lieve liefste sterkte en troost en veel 🧡
Dag Hassnae,
Bedankt dat je dit mooie verhaal met ons deelt en veel sterkte met het verwerken van dit grote verlies. Ik heb lang geleden een blauwe maandag met hem samengewerkt op een vertaalbureau, ook toen ging hij vooral zijn eigen weg en wist met zijn charme veel mensen voor zich te winnen.
Tranen in mijn ogen. Heel mooi, heel liefdevol, heel ontroerend. Fijn dat jullie nog wat tijd met hem hebben kunnen doorbrengen. Sterkte Hassnae, voor jou en voor iedereen om je heen.
Sterkte met dit grote verlies. ❤
Ontroerend voor ons, sterk dat je je pijn zo kan verwoorden.
En inderdaad, wat heeft hij ons & Nederland veel gegeven en verrijkt.
Oprecht gecondoleerd. Heel veel sterkte gewenst . ..
Gecondoleerd Hassnae. Veel sterkte voor zijn zonen en voor de hele familie.
Lah ijib ajar.
Wow. Wat mooi ❤
Mooi Hassnae. Heel veel sterkte. <3
Mooi!.
De beer heeft n slaapplaats gevonden… ((c)HB, “Een beer in bontjas”, 1e boek dat ik van m las)
Mooi geschreven Hassnae. Sterkte. Lah irahmou.
Gecondoleerd en heel veel sterkte. Hij leek mij een prachtig mens, net als zijn boeken.
Liefde. Niets dan liefde.
Gecondoleerd en veel sterkte.
Echt heel indringend mooi geschreven. Zo krijg ik een beter beeld van hem als mens
Een mooi In Memoriam. Van harte gecondoleerd met het verlies van je broer.
Wat een prachtig, liefdevol geschreven in memoriam. Ik wens jou en de familie veel sterkte.
Mooi verhaal en een zwaar verdriet. Gecondoleerd en veel sterkte Hassnae.
Dat is verdrietig nieuws, ik schrik ervan… Het is zo’n 25 jaar geleden dat ik hem interviewde voor Trouw, we waren allebei jong en startend. Hafid maakte veel indruk op mij; zijn charisma en zijn ontspannen gastvrijheid terwijl alles om ons heen die dag drukte was. Veel sterkte, Hassnae, gecondoleerd.
Liefdevol geschreven, knap en terecht! Sterkte aan jullie allen!!!
Lieve Hassnae, ik wens jou en je familie heel veel sterkte. Jouw broer heeft voor altijd een plaats in mijn hart. Baruch hashem. Moge G’d zijn liefde voor eeuwig koesteren. ♡
💞
Prachtig beschreven. Wat een leegte laat hij achter en tegelijk, wat een wonderbaarlijk mooie nalatenschap. Wie nog in de gedachten van zijn geliefden leeft, is niet echt overleden. Heel veel sterkte.
Mooie woorden van herinnering, waarmee je Hafid opnieuw inkleurt. Sterkte met dit grote verlies.
Allah ierahmoe insallah! Ook al geloofde hij niet maar dat is nu niet meer relevant. Ina lilahi oua ilaihie razijoen. Ik wens zijn familie en dierbaren heel veel sterkte met het verwerken van dit verlies!.
Mooi. Heel veel sterkte gewenst.
Gecondoleerd en veel sterkte 💚
Wat een mooi eerbetoon aan je overleden broer! Wat een mooi en charmant mens was hij, en wat luisterde ik graag naar wat hij te zeggen had. Gecondoleerd! Ik wens jou, je familie en zijn dierbaren veel sterkte bij het verwerken van het verlies!
Wat een prachtige brief. Heel veel sterkte.
Wat een mooi eerbetoon aan jullie relatie. Gecondoleerd lieve Hassnae. Heel veel sterkte met het gemis.
Gecondoleerd Hassnae, wat een teder stuk, wat een intiem inkijkje, heel veel sterkte.
Wat een mooie woorden.
Mijn herinneringen zijn van 1989, de lieve, verlegen, charmante en toen al eigenzinnige Hafid was mijn eerste echte vriendje. Mijn kamer was zijn eerste eigen woonplek in Amsterdam. Ik heb nog een gedicht van hem, over een kaars die langzaam opbrandt.
Onze wegen scheidden. Ik ben hem nooit vergeten. Jou ook niet.
Sterkte Hassnae.
Wat een mooi eerbetoon aan Hafid. Ik wens jouw en je familie heel veel kracht en sterkte toe.
Jouw naam uit zijn mond. Meer antwoord op je overgebleven vragen bestaat niet.
Diep geraakt door je woorden in nagedachtenis van je broer. Wat een verlies en pijn.
Zo troostend en zo waar : in herinnering van zijn dierbaren sterft hij niet echt.
Voor ons, zijn lezers, herleeft hij bij elke woord of mooie zin dat we uit zijn boeken lezen. Gister zo aanwezig bij het zien van de voorstelling De smekelingen. Hafid shukran voor al het goede en prachtige dat je ons in deze wereld hebt geschonken. Rust zacht. Lieve familie veel kracht en sterkte gewenst.
Gecondoleerd. Prachtig: ‘Maar wie door zijn dierbaren wordt herinnerd, sterft niet echt.’
Prachtig geschreven. En gecondoleerd
Dag Hassnae,
veel sterkte met het verlies van je bijzondere broer. We hadden veel contact toen hij in de jaren negentig voor de Volkskrant ging schrijven. Reportages over van alles, ik kan me een prachtig verhaal over Rijkswaterstaat herinneren. Hij had er groot plezier in. Ging ook naar het poëziefestival in Watou, in België bij de Franse grens, waar hij al na één bezoek een legende was. Een tomeloze man, met een grote verbeelding en een groot gevoel voor taal.
Wat mooi om te lezen hoe jullie van begin tot eind dicht bij elkaar zijn gebleven, lieve Hassnae. Ik herinner me zijn onderzoekende blik, altijd op zoek naar het onverwachte. Zijn boeken blijven bij ons.
Sterkte,
Chris
Lieve Hassnae,
Nu pas leg ik het verband, dat je de zus bent van Hafid.
Wat een verdriet, je grote grootse broer moeten missen, gestapeld op het verlies van je moeder.
Ik kan enkel maar van een afstand met je meehuilen.
En me afvragen hoe gepast het is om een verjaardagskado terug te vragen: Ik rukte ooit mijn exemplaar van “niets dan zonde” uit de kast, met lege portemonnee en overigens te elfder ure, als geschikt verjaardagskado voor een lieve vriend.
Met jou stampvoetend over de eenhoorn die niet terug kan brengen wat ons lief is. Over de mooiste mensen die te snel vertrekken. Dat zijn ook vaak de mensen die ons zoveel moois brachten dat we het wilde delen, uit onze eigen kast rukten om weg te geven… Wat hebben je broer graag gedeeld.
Bedankt voor deze mooie woorden, en heel veel sterkte bij het verwerken van het verlies.
Wat mooi geschreven, maar wat ontzettend verdrietig dat je zo’n bijzondere broer moet missen. Heel veel sterkte met het dragen van dit grote verlies. Er wordt ook ver buiten je inner circle aan je gedacht.
Van harte gecondoleerd mevrouw Bouazza. Het is zo zwaar je broer zoveel te vroeg te moeten verliezen. Ik leef met u en uw familie mee. Gelukkig zijn zijn boeken (en zijn zonen) er nog.
Ontroerend eerbetoon aan je broer. Ik wens je veel sterkte, sabr en liefde. ❤️
Veel sterkte, veel liefs
💌 Allah Yarhamo 🙏🙏🙏
Ontroerend mooi geschreven.Wat een verdriet om te dragen.
Hassnae, ik wens jou en je familie heel veel sterkte. 🙏
Wst een verhaal, zo mooi geschreven, wat een verdriet. Ik schiet vol, zonder hem gekend te hebben. Gecondoleerd en hel veel sterkte en kracht toegewenst om dit enorme verdriet te kunnen dragen x
Wat een mooie woorden. Ik wens je sterkte en kracht.
Wat ontroerend en mooi Hasna. Veel sterkte in deze tijd en ik hoop dat met de dag mooie en warme herinneringen bijkomen. Liefs, Fatima
Prachtig en dankjewel Hassnae voor het delen.
Wat een mooie eerbetoon. Heel mooi, heel liefdevol, heel ontroerend.
Ik ben heel blij dat jullie nog wat tijd met hem hebben kunnen doorbrengen.
Heb ‘De voeten van…’ weer uit de kast gepakt.
Lieve Hassnae, wensen je heel veel sterkte en kracht, voor jou, de familie, en voor iedereen om je heen.
Zo mooi… hij zal zeker worden gemist en vergeten nooit.
❤️
Wat een man, wat een schrijver…je moet het kunnen en durven: zelfdestructief verdwalen in je eigen fenomenale verbeeldingskracht, woordenschat, eruditie, levens- en andere lusten…hij heeft het gedurfd, gedaan en een oeuvre nagelaten waar literatuurliefhebbers nog een paar honderd jaar plezier van kunnen hebben.
Chapeau Hafid Bouazza💜💜💜
Stil van, heel veel sterkte met het verlies van je broer en je neefjes met het verlies van hun vader.
Mijn innige deelneming bij het verlies van je broer, lieve Hassnae.
Heel veel sterkte met het verlies. Liefde sterft niet. Het blijft voortleven. Ook al doorboort gemis het hart, de liefde blijft zegenvieren.
Dank aan jou en Hafid, beiden erfgenamen van een andere cultuur, die deze in de Nederlandse taal binnenloodsten, en haar hielpen verrijken.
Dank dat jullie beiden het geschreven woord kozen.
Dank aan Hafid voor de intellectuele reus die hij was—nee: IS.
Sterkte, tenslotte aan familie en vrienden.